آیا شرایط بازار ما از نوع بازار bull است یا بازار bear؟
بازار bull معرف بازارهای درحال افزایش قیمت است و بازار bear معرف بازارهای درحال کاهش قیمت. تصور نکنید با این تعریف ساده شما به راحتی میتوانید نوع بازاری را که در آن قرار دارید تشخیص دهید. این کار اصلاٌ ساده نیست چرا که تماماٌ بستگی دارد به چارچوب زمانی که میخواهید مشخص کنید چه نوع بازاری به پایان رسیده و کدام بازار شروع خواهد شد.
به عنوان مثال فرض کنید دو سال است که بازار روند رو به کاهش دارد پس استدلال شما بر این است که هنوز در اواسط بازار bear هستید، از طرف دیگر اگر وضعیت بازار در سه ماه اخیر مثبت باشد فکر میکنید وضعیت فرق کرده و در شرایط بازار کاملاٌ جدیدی قرار دارید. استدلال اول براساس بررسی روند دو ساله و استدلال دوم براساس روند سه ماهه است، به نظر شما کدام یک درست است؟
روش مطمئنی برای نامیدن بازار اعم از bear یا bull وجود ندارد. بهتر است همیشه با دید عمیق و درک درست به گذشته بنگریم و ببینیم اوج و افول بازار کجاها بوده، ولی تشخیص جایگاه کنونی بازار کار آسانی نیست. البته شاید 10 سال بعد بتوان زمان حال را خوب ارزیابی کرد و درک درستی از بازار به دست آورد.
چون جواب دادن به این سوال بستگی دارد به اینکه از چه کسی این سوال میشود نمیتوانیم به راحتی بگوییم جواب «درست» وجود دارد. هرکسی میتواند نظر خود را در مورد وضعیت بازار بیان کند اما هیچکس نمیتواند درست بودن آن را اثبات کند.اجازه بدهید کمیعمیقتر در مورد بازارهای bear و bull بحث کنیم. تقریباٌ همه روزه در دنیای تجارت و سرمایهگذاری اصطلاح «گاوی ( bull )» و «خرسی ( bear )» را که برای تعریف وضعیت بازار به کار میرود، میشنوید ولی همانقدر که این اصطلاحها رایج هستند تعریف و درک آنها هم مشکل است. از آنجایی که جهت و مسیر بازار تاثیر عمدهای در پرتفوی شما دارد دانستن دقیق «بازار bull » و «بازار bear » همچنین ویژگیهای آنها و اینکه چه تاثیری بر پرتفوی شما دارند، بسیار با اهمیت است.
بازارهای bull و bear چه چیزی هستند؟
این دو اصطلاح بهطور متناوب در بازارهای سرمایهگذاری و دنیای تجارت شنیده میشود. امروزه چون تمایلات سرمایهگذاران تعیینکنندهء وضعیت بازار است از اینرو این اصطلاحات برای سرمایهگذاران نیز استفاده میشود و مشخص میکند سرمایهگذار در مورد بازار چه احساسی دارد و به دنبال چه خواستهای است.
بهطور ساده، بازار bull یعنی بازاری که درحال افزایش و صعود است و مشخصهء آن افزایش مداوم در قیمت سهام بازار است. در چنین مواردی سرمایهگذاران بر این باورند که این روند رو به رشد مدت زیادی ادامه خواهد داشت. معمولاٌ اقتصاد کشور قوی و سطح اشتغال بالاست.ازسوی دیگر، بازار bear بازاری است که درحال کاهش و سقوط است. قیمت سهام مرتباٌ پایین میافتد و در نتیجهء این کاهش سرمایهگذاران فکر میکنند این روند زمان زیادی ادامه خواهد داشت و به نوبهء خود شرایط را پیچیدهتر میکند. در این مدت اقتصاد کند و ضعیف میشود و بیکاری بر اثر تعدیل نیروی شرکتها افزایش مییابد.
ریشه اصلی این اصطلاحات از کجاست؟
ریشه اصلی این اصطلاحات مشخص نیست اما توضیحاتی در این رابطه وجود دارد که بسیار متداول هستند:
1- این اصطلاحها از نام حیواناتی گرفته شده که به قربانی خود حمله میکنند. گاومیش معمولاٌ شاخهایش را در هوا میگرداند و بعد حمله میکند و خرس با پنجههای خود بر طعمهء بیچاره ضربه وارد میکند. علاوه بر این گاومیش و خرس در میدان مسابقات (مثلاٌ مسابقات گاوبازی) حریفان درنده و بیرحمیهستند.
2- در گذشته واسطهها و دلالان پوست، پوستها را قبل از دریافت پیش فروش میکردند و به این نحو آنها اولین «پیشفروشکننده» در تاریخ بودند. بعد از اینکه به مشتریان خود وعدهء تحویل پوست را میدادند، دلالان امیدوار بودند که قیمت خرید پوست از شکارچیان نسبت به قیمت بازارکاهش یابد. اگر کاهشی صورت میگرفت دلالان از تفاوت قیمت بین قیمت فروش به مشتری و خرید از شکارچی سود خوبی کسب میکردند. این دلالان به نام bears که کوتاه شدهء عبارت « bearskin jobbers » (دلال پوست خرس) میباشد شناخته شدند و این اصطلاح با کسانی که امیدوار یا منتظر کاهش در بازار هستند مترادف شد.
ویژگیهای بازارهای bull و bear
گرچه شرایط بازارهای bull )گاوی) و bear )خرسی) براساس روند قیمت سهام مشخص میشود ولی این بازارها مشخصههایی دارند که سرمایهگذاران به آن آگاهی دارند. در ادامه به بعضی فاکتورهای موثر در نوع بازار اشاره میشود، اما فراموش نکنید که آنها قوانین کامل و ثابتی برای مشخص کردن نوع بازار اعم از bull و bear نمیباشند:
– عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار: در بازار bull ، تقاضا برای اوراق بهادار شدید و عرضه ضعیف است. به عبارت دیگر سرمایهگذاران بسیاری خواستار خرید اوراق قرضه هستند درحالی که عدهء کمیتمایل به فروش دارند، درنتیجه قیمت سهام افزایش مییابد چرا که سرمایهگذاران برای دستیابی به سهام مناسب با یکدیگر رقابت میکنند. در بازار bear قضیه برعکس است یعنی افراد زیادی خواستار فروش هستند تا خرید سهام. تقاضا به شدت کمتر از عرضه میباشد و درنتیجه قیمت سهام پایین میآید.
– روانشناسی سرمایهگذار: از آنجایی که رفتار بازار متاثر از رفتار افرادی است که آن رفتار را درک میکنند، روانشناسی و احساس سرمایهگذار در اینکه آیا بازار صعود میکند یا سقوط، ضروری و مهم است. عملکرد بازار سهام و روانشناسی سرمایهگذار به یکدیگر وابسته است. در بازار bull تقریبائ همه به بازار علاقهمندند و به امید کسب سود در آن شرکت میکنند. در بازار bear احساس بازار منفی است چرا که سرمایهگذاران شروع میکنند به بیرون کشیدن سرمایههایشان و سهام خریداری نمیکنند و منتظر اوراق بهادار با درآمد ثابت هستند تا اینکه یک حرکت مثبتی در بازار بشود. در کل، کاهش اعتماد سرمایهگذار به بازار موجب میشود سرمایهگذاران پولهایشان را از بازار بیرون بکشند که به نوبهء خود منجر به افت در بازار سهام میشود.
– تغییر در فعالیتهای اقتصادی: شرکتهایی که سهامشان در بورس معامله میشود خود عضو اقتصاد بزرگتری هستند از اینرو بازار سهام و اقتصاد به یکدیگر مرتبط هستند. بازار bear با اقتصادهای ضعیف مرتبط است و بیشتر شرکتها نمیتوانند سود کلانی کسب کنند چرا که مشتریان به حد کافی پول خرج نمیکنند. این کاهش سود مستقیماٌ بر ارزش و قیمت سهام تاثیر میگذارد. در بازار bull عکس قضیه صدق میکند یعنی مردم پول زیادی برای خرج کردن
و دارند و تمایل به خرج کردن دارند که به نوبهء خود اقتصاد را تقویت کرده و پیش میبرد.
چگونه میتوان تغییرات بازار را ارزیابی کرد؟
تعیینکنندهء اصلی نوع بازار، روند بلندمدت بازار است نه واکنش لحظهای یا کوتاه مدت به اتفاقات خاص رخ داده در بازار. تحرکات جزیی در بازار فقط نشاندهندهء روند کوتاه مدت در بازار است، البته طول مدت زمان ارزیابی بازار نیز در شناسایی بازار اعم از bull یا bear تعیینکننده است. به عنوان مثال ارزیابی دو هفتهء گذشته نشان میدهد که بازار سمت و سوی بازار bull را دارد درحالی که دو سال گذشته نشانگر بازار bear است.توجه داشته باشید که نمیتوان تمام تحرکات در بازار را با عنوان bull یا bear دستهبندی کرد. گاهی اوقات ممکن است بازار درحالی که سعی میکند مسیر خود را بیابد از یک دوره رکود گذر کند، در این صورت فراز و نشیبهای موجود سود و زیان را از بین میبرد و روند بازار یک روند یکنواخت میشود.
چه باید کرد؟
در بازار bull بهترین کار این است که به هنگام افزایش قیمتها سریعاٌ سهام خرید و زمانی که این سهامها به اوج رسیدند آنها را فروخت (البته تعیین دقیق زمان اوج و افول کار مشکلی است.) در مجموع، چون سرمایهگذاران میخواهند باور کنند که بازار صعود خواهد کرد بنابراین دوست دارند در بازار bull نیز سود بکنند. وقتی قیمتها درحال افزایش است زیاندهی کم و موقتی خواهد بود. در این بازار سرمایهگذار احتمال زیاد میدهد که بازده خوبی داشته باشد از اینرو فعالانه و مطمئن در سهام سرمایهگذاری میکند.در بازار bear احتمال زیاندهی بالاست چرا که قیمتها مدام ارزش خود را از دست میدهند و اغلب پایان آن نیز نزدیک نیست. حتی اگر به امید بهبود وضعیت، سرمایهگذاری کنید قبل از اینکه شرایط بهتر شود ممکن است زیان ببینید. بنابراین بیشتر سوددهیها در فروش کوتاهمدت و سرمایهگذاری مطمئن مثلائ در اوراق بهادار با درآمد ثابت خواهد بود. سرمایهگذار ممکن است روبه اوراق دفاعی بیاورد( ;اوراق دفاعی اوراقی است که تغییرات در روند بازار بر عملکرد آنها کمترین تاثیر را دارد و در شرایط شکوفایی اقتصادی یا رکود اقتصادی ثابت میمانند.) آنها اغلب سهام دولتی هستند از قبیل سهام بخش خدمات رفاهی و مردم بدون توجه به وضعیت اقتصادی آنها را میخرند.
نتیجهگیری
راه مطمئنی برای تخمین زدن روند بازار وجود ندارد بنابراین سرمایهگذاران باید پولهای خود را در سرمایهگذاریهای مناسب و باکیفیت سرمایهگذاری کنند. درعینحال باید روند بلند مدت بازار را از طریق مسیر گذشتهء بازار شناسایی کنند. چون بازارهای bull و bear تاثیر عمدهای بر سرمایهگذاری شما دارند بهتر است برای تصمیمگیری در مورد سرمایهگذاری و اینکه بازار چه تاثیری بر سرمایهگذاری شما خواهد گذاشت کمی وقت صرف کنید.
منبع: ایران تحلیل